Ik hoor in de trein een man tegen een vrouw praten, die tegenover hem zit. De man vertelt trots over zijn pasgeboren kleinzoon. ‘Het is zo’n lief kereltje, hij slaapt ’s nachts al bijna door…’ Hij vertelt ook trots over zijn dochter en schoonzoon, de ouders van de baby. ‘Ze doen het zo goed… Ik had het helemaal niet verwacht, ze is zelf nog zo’n kind. Maar ze doen het perfect hoor, echt perfect!’ en hij maakt het gebaar van ‘om door een ringetje te halen’ erbij.

 Ik raak helemaal een beetje ontroerd door wat hij zegt. En ben blij voor hem en zijn familie. Maar ik vraag me wel af: perfect… Is dat mogelijk? Wat is eigenlijk perfect?
Ik ben zelf ook een ouder. Ik vind het belangrijk om als ouder bewust bezig te zijn. Dat ik, zonder dat het beklemmend werkt voor mijn kind, goed kijk, voel en luister en nadenk over hoe ik het kan helpen een gelukkig mens te zijn. En ik denk, al zeg ik het zelf, dat ik daar best redelijk in slaag. Maar perfect..? Als ik bijvoorbeeld een keer gestrest ben of niet alert, of ik schat een situatie verkeerd in, dan reageer ik gerust wel eens minder doortastend, geduldig of consequent. Ach, zolang het bij bijvoorbeeld wat gemopper blijft en het geen gewoonte wordt, denk ik dat het geen kwaad kan. Het lijkt me eigenlijk ook wel goed voor de mensenkennis en weerbaarheid van mijn kind. Het is voor een kind toch ook handig om te weten dat niemand perfect is?

In mijn praktijk zie ik veel ouders van stotterende kinderen. Ik kijk bij stotteren altijd verder dan het spreken alleen. In de gesprekken die ik met ouders voer, zijn er twee dingen die ik regelmatig probeer over te brengen. Ten eerste wil ik ouders graag informeren over stotteren. Ik denk dat, als je weet hoe stotteren ongeveer in elkaar zit, je ook meer inzicht kunt krijgen in hoe het bij jouw kind werkt. Maar bij het werken aan vloeiendheid komt ook andere kennis vaak goed van pas: kennis over hoe kinderen gedrag aanleren. Hoe kun je wenselijk gedrag versterken en niet-wenselijk gedrag verminderen? Deze ‘gedragstherapie’ heeft al heel lang mijn speciale interesse.
Ik ben er heilig van overtuigd dat kinderen zich lekkerder voelen als ze weten waar ze aan toe zijn. Als ze duidelijke grenzen ervaren. En als een kind zich lekkerder voelt en meer ontspannen is, zal het doorgaans minder stotteren. Ik vind het wel belangrijk dat er op een positieve manier met het kind en de regels wordt omgegaan. Dat er ook uitzonderingen op de regel zijn, maar dat het kind zich er dan bewust van is dat het een uitzondering is. En dat de opgelegde grenzen goed gekozen worden. Zodat een kind, passend bij zijn of haar leeftijd en eigenheid, de (veilige) ruimte krijgt om te ontwikkelen en te genieten.
Ik woon in West-Friesland. De vrouw van de slager in Lutjebroek zei eens tegen me (toen een moeder had geklaagd dat die messen achter de toonbank wel heel gevaarlijk waren – je wist maar nooit of je kind door het klapdeurtje zou rennen en een mes zou grijpen): ‘Het benne net hondjes hoor, je kenne ze alles leren’. Ha!.. dat was misschien wel heel boud gezegd. Je hebt echt niet altijd alles in de hand. En dat hoeft ook niet. Maar toch...
Soms lijkt het of ouders niet weten hoeveel invloed ze wél kunnen uitoefenen op hun kind. Dan zeggen mensen ‘tja, je houdt het niet tegen hè..’, terwijl ik nog best mogelijkheden zie om een bepaald ongewenst gedrag (de hele dag tv kijken, ik noem maar wat) te verminderen. En dan vind ik het een uitdaging om met ouders een manier te bedenken om hiermee aan het werk te gaan. Het is dan heel leuk om het positieve effect te zien dat dat kan hebben. Op het kind, zijn stotteren, maar ook op de rest van het gezin.
Niet dat ik het nou allemaal weet hoor. Ik ben een ouder, ik ben een stottertherapeut. Maar wat ik absoluut niet ben, is perfect. Gelukkig niet…

Wilma Schipper, redactielid en logopedist/stottertherapeut in Hoorn
September 2009