Op dit moment ben ik bezig met mijn scriptie voor de master Cultuurgeschiedenis, die aan het einde van dit studiejaar afgerond zal moeten zijn. Cultuurgeschiedenis bestudeert hoe in een bepaalde periode met een bepaald (cultureel) fenomeen is omgegaan. Zodoende is er vaak een directe link te leggen met het heden, denk bijvoorbeeld aan het hete hangijzer dat de Zwarte Pietendiscussie wordt genoemd.

Binnen de cultuurgeschiedenis is er sinds de jaren '80 groeiende aandacht gekomen voor de bestudering van het lichaam in haar historische context. Deze tak van sport wordt de lichaamsgeschiedenis genoemd en het is hierin dat ik mij heb verdiept. Dit was niet mijn bedoeling toen ik met de master begon. Integendeel, ik heb mij gedurende mijn bachelorstudie nooit intensief met het lichaam of haar geschiedenis beziggehouden. Ik had echter het idee opgevat de geschiedenis van het stotteren te beschrijven en zodoende kwam ik bij de werkgroep lichaamsgeschiedenis terecht.
Van docenten heb ik meermalen de vraag gekregen waarom ik mij met dit onderwerp wilde bezighouden. Het antwoord daarop is simpel: ik stotter zelf al sinds mijn kinderjaren. En al heb ik er zelf mee leren leven, het is toch iets dat deel uitmaakt van mijn dagelijks leven. Juist daarom wil ik mij verdiepen in de geschiedenis van het stotteren, omdat ik erachter wil proberen te komen hoe andere mensen, in een andere tijd, voor hun stotteren behandeld zijn en hoe ermee omgegaan werd.

Wat is ‘de geschiedenis van het stotteren’? Zoals ik het in mijn scriptie gebruik, is dit in essentie hoe stotteren werd gezien en hoe het werd behandeld in een bepaalde periode. Werd stotteren bijvoorbeeld als iets lichamelijks of als iets psychologisch gezien? Aangezien ik mij in deze masterscriptie moet beperken, richt ik mij op de periode 1930 tot 1980 in Nederland.
Toen ik mij inlas in het onderwerp, bleek dat er nog maar heel weinig geschreven is over de geschiedenis van het stotteren vanuit een echt historisch perspectief. Uiteraard is er een overvloed aan materiaal van mensen die zelf leden aan stotteren. Anderen dachten na over de oorzaken ervan en wat de beste remedie zou zijn. Deze serie verhalen zijn de anekdotes of biografieën die mij het meest in het oog sprongen, omdat ze mooi, inspirerend, gruwelijk of typerend voor hun tijd zijn.

Al kan ik nog niets zeggen over de resultaten van mijn scriptie, mij is duidelijk geworden dat stotteren in iedere tijd als een handicap is gezien. Iedere tijd had andere behandelmethoden, maar dat de stotteraar ‘anders’ is dan anderen, was wel duidelijk. Met deze serie verhalen wil ik laten zien dat er altijd al stotteraars geweest zijn en dat ze er vermoedelijk ook altijd zullen zijn. 

Rik Mets