Veel kinderen tussen 2 en 5 jaar maken een periode door van onvloeiend spreken. De spraak en taal ontwikkelen zich enorm in deze periode. De groei van de woordenschat, de zinsbouw en de mogelijkheden van de spraakmotoriek gaat niet altijd evenwichtig. Daardoor ontstaan zogeheten ‘normale onvloeiendheden’ die meestal weer vanzelf verdwijnen.

Wat zijn normale onvloeiendheden?

Kinderen mogen tijdens het leren van hun spraak en taal weleens aarzelen, woordjes herhalen of de zin opnieuw beginnen. Deze normale niet-vloeiendheden klinken meestal rustig en ontspannen, er lijkt weinig zorg te bestaan bij het kind. ‘Mag... mag... mag ik nog een een koekje?’ of: ‘Als we naar... eh... ik wil ook naar oma... en dan...’ Deze niet-vloeiendheden gaan vaak vanzelf weer over en voor een deel blijven ze ook als normale niet-vloeiendheden in het spreken bestaan.

Stottersignalen

Als je hoort dat het kind de woorden als het ware ‘breekt’, zou dit kunnen wijzen op beginnend stotteren. We horen dan bijvoorbeeld:

• herhalingen van delen van woorden zoals: ‘poe... poe... poes’ of van klanken, bijvoorbeeld: ‘p... p... p...poes’, of soms een ‘ù’-klankje tussen de eerste twee klanken, bijvoorbeeld: ‘pù... pù... pù... poes’. Deze herhalingen klinken vaak snel en onregelmatig;
• verlengingen: ‘mmmmmag ik een koekje’ of ‘mááág ik een koekje’. Soms gaat de stem van het kind in toonhoogte omhoog, dit is een teken van spanning op de stembanden. Vergelijk het met een viool: een snaar wordt aangespannen en de toon gaat omhoog;
• blokkades of vastzitten op een woord, soms is de spanning op een woord duidelijk hoorbaar: ‘gg... oed’, soms is er wel spanning, maar horen we niets;
• stotteren verplaatst zich van minder belangrijke woorden naar de belangrijke woorden: eerst: ‘Als..als..als...we naar... na... na... naar oma gaan’ en in een later stadium: ‘Gggggaan we nou nog naar de spù...spù... speeltuin?’

Meestal is herhalen minder ernstig dan verlengen en verlengen weer minder ernstig dan blokkeren. Helaas zijn blokkades soms minder goed hoorbaar, waardoor ze niet altijd opgemerkt worden. Wees hierop bedacht en kijk goed naar het kind. Je kunt spanning vaak wel zien: knipperen met de ogen, wat spanning in de hals, een fronsje.
Er is reden tot zorg als we die spanning merken en wanneer een kind zelf reageert op de onvloeiendheden bijvoorbeeld door boos worden, niet meer willen praten, gaan fluisteren, hand voor de mond houden, aanwijzen in plaats van praten, opmerkingen als ”ik kan het niet zeggen” en vele variaties hierop.

Wanneer afwachten en wanneer adviseren om naar de logopedist of stottertherapeut te gaan?

Als er zorgen zijn over het spreken van het kind is het altijd goed om een logopedist of stottertherapeut te raadplegen. Behandeling is niet altijd nodig.
Er kunnen ook regelmatige controleafspraken worden gemaakt, om de ontwikkeling te volgen.
U kunt aan de ouders van het kind vragen om de Screeningslijst Stotteren in te vullen (zie www.stotteren.nl onder het kopje ouders), of u kunt deze zelf invullen. U krijgt dan op basis van de uitslag een advies om wel of niet naar een logopedist of stottertherapeut te (laten) gaan.

Waar kan men een logopedist/stottertherapeut vinden?

Een verwijzing naar een logopedist of stottertherapeut gaat vaak via de huisarts maar ouders kunnen ook direct naar een logopediepraktijk gaan. De huisarts kent de praktijken in de buurt.

Een overzicht van praktijken is te vinden via de website van het StotterFonds, www.stotteren.nl, en de website van de Nederlandse Vereniging voor Stottertherapie, www.nedverstottertherapie.nl.

Hoe moet ik omgaan met het stotteren?

Blijf ontspannen en laat het kind uitspreken. Praat zelf niet te snel. Gebruik korte zinnen, aangepast aan het taalniveau van het kind. Houd oogcontact. Geef geen adviezen als: “haal eerst diep adem”, ”spreek rustig” of “zeg het nog een keer”. Accepteer het praten zoals het is.

Waar kan ik meer informatie vinden?
Bij het StotterFonds: 030-2333336, e-mail adres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.  en op www.stotteren.nl