In juli  2018 was het wereldstottercongres in Hiroshima, Japan. Het was het StotterFonds in het groot; verenigingen voor therapeuten en voor mensen die stotteren organiseerden het congres namelijk samen.

De Japanse patiëntenvereniging Genyukai was als medeorganisator duidelijk aanwezig. Ze hebben voor de gelegenheid een aantal ervaringsverhalen over stotteren in Japan vertaald naar het Engels. De mooie verhalen laten aanzienlijke verschillen zien tussen Japan en Nederland.

De Japanse maatschappij is er één waar het individu niet teveel op wil of mag vallen. Het delen van gevoelens zou de harmonie kunnen schaden, dus kan beter niet gedaan worden. In dat licht is het lastig aan het stotteren te werken. Tegelijk is het voor de hand liggend dat mensen die stotteren wat vaker voor de samenleving verborgen worden.

In Japan zijn bijna geen logopedisten die wat meer ervaring met stotteren hebben, laat staan dat het stottertherapeuten zijn. Hulp zoeken is dus lastig. Bij kinderen die beginnen te stotteren wordt tot de dag van vandaag vaak gezegd: “niet over hebben, anders wordt het alleen maar erger.” Iets wat in het westen ‘iets van vroeger’ is. Toch denken de meeste Japanse therapeuten dat stotteren vanzelf overgaat. Als het stotteren dan toch blijvend blijkt te zijn, dan is de ‘ervaringsherhaling’- therapie de standaard. De onderliggende gedachte is dat negatieve ervaringen in het verleden het stotteren nu verergeren. Therapie werkt als volgt: na een half uur ontspanningsoefeningen wordt teruggegaan naar een negatieve ervaring. Dit wordt net zo lang herhaald tot het geen negatieve gedachten of gevoelens meer oproept. Vervolgens wordt de volgende ervaring behandeld. Dit traject duurt gemiddeld 2 jaar. In een artikel melden Chu, Sakai en Mori (2014) dat er de laatste jaren mondjesmaat van deze therapie afgestapt wordt.

Door het gebrek aan therapeuten zijn van oudsher de zelfhulpgroepen van Genyukai de aangewezen therapievorm. Er zijn zelfhulpgroepen door het hele land, waar vooral het accepteren van stotteren veel aandacht krijgt.

Dat is meteen het mooie van dit congres. De leden van Genyukai zijn duidelijk aanwezig. Ze staan stevig in hun schoenen en krijgen een boost van het congres. Er zijn meerdere TV-ploegen langs geweest om hen te interviewen voor TV-items. Door het congres is er zodoende ook flink wat voorlichting over stotteren in het land.

En hoe is het om te stotteren in Japan? Ik stotter en ben natuurlijk in winkels, openbaar vervoer enzovoort geweest. Wat opvalt is dat een stotter rustig afgewacht wordt. Er wordt weinig aangevuld. Een groot goed in Japan is namelijk beleefdheid. Door elkaar praten heb ik überhaupt niet veel gezien. Tegelijk merk ik ook dat mensen niet zo heel goed lijken te weten wat er nou gebeurt als ik in een blokkade zit. Ik houd contact tijdens stotters en probeer uit te stralen: rustig aan, ik kom er zelf wel uit. Ondanks dat zie je een aandrang te helpen. Sommigen gooien het op het Engels, alsof je het woord niet weet. Voor de toerist die stottert is het al met al best een relaxed land; als je er op zou groeien weet ik het zo net nog niet.

Ik ben blij met het congres in een land waar het voor mensen die stotteren echt wel wat lastiger is dan bij ons. Voor het komende wereld stottercongres zijn er twee opties: Canada en Zuid-Afrika. Ik heb gezien wat voor boost het kan geven aan een land waar stotteren minder geaccepteerd is dan bij ons. Ik hoop dus dat we over drie jaar in Zuid-Afrika zitten!

Joeri van Ormondt

Bronnen:
Japan Stuttering Genyukai Association (2018), For people who stutter.
Chu, SY., Sakai, N. & Mori, K. (2014). An overview of managing stuttering in Japan. American Journal of Speech-Language Pathology 23(4), 742-752.